Кеселдің табиғатын анықтау.

Ауруды қалай анықтауға болады? Диагноз
Казак макал-мателдері
Жанын сау болса, сорлымын деме,
Танін сау болса, жарлымын деме.

Сурак: – Аурулардын негізгі неше турі болады?
Жауап: – Негізінде аурулардын екі турі болады.

Акыл-ойдын аурулары – кояншык (эпилепсия), жындану (шизофрения), жактырмау (аллергия), окпе кабынуы (астма), сусамыр (диабет). Бул ауруларды дарігерлер улкен киыншылыкпен емдейді немесе жаза алмайды, себебі адамнын назік денелері ауырады. Осы жагдайларда адамнын танін озгертуге умтылады да дарімен «тамактандырады», біракта осынын негізгі себебі, зардабы – акыл-ой ауру калпында калады.
Сурак: – Адам наукаска шалдыкканда агза мушелері кандай белгілер береді?
Жауап: – Ішкі куаттын кандай болмасын бузылуы, алдымен біздін бес сезім мушелерімізге арекет етеді. Олар біздін ішкі калпымыздын бузылганын корсетеді. Сезім мушелері аркылы коршаган ортамен араласамыз, егер олар сезімталдыктарын жогалтса, онда таніміз кокыска толып кеткені. Осы кезде кулагыныз жонді естімей, козініз олеусіреп жонді кормей, мурныныз иіс, тілініз дам сезбей арі-сарі куйге тусесіз. Буган назар аудармасаныз ауруыныз аскына туседі.
Біз пандік алемде тездетіп жоятын уш нарсе бар – орт, ауруын жане карызын. Ауруды емдеуді негурлым ерте бастаныз, сонда гана агзаны тез арада калпына келтіресіз. Аурудын бастапкы уш денгейінде сезімталдыгыныз жогалады, ал тортінші денгейінде сырткы жане ішкі озгерістер басталады.
Ол – бет алпетініз, шашыныз, тырнагыныз, терініз озгер бастайды. Мысалы, терініз болбырап, турі озгеріп неше турлі дактар мен жаралар, котырлар пайда болады. Аяктагы башпайларыныз кисайып, бас бармагыныздын сыртынан суйек осіп, тырнактын турі озгеріп, шашыныз жансызданып тусіп, тісініз бузылып, мужіле бастайды. Сондай-ак коз алды калталанып, бетініз ісіп, жагыныз суалып, танауыныз кызарады. Кыскаша айтсак – бет алпетініздін алем-жалемі шыгып, уайым мен ішкі мазасыздыктын табы, тайга танба баскандай білініп турады. Ернініз кеберсіп, бетініздін табиги шырайы жогалады. Аяк колыныз ісіп кеуіп, буын-буыныздан ал кетеді. Осылар ауруыныздын сырткы белгілері.
Сурак: – Ауырган кезде дарігерлер тілді не ушін тексереді?
Жауап: – Ішкі мушелердін жагдайын тілініз айтады. Тілініздін бет кабаты жарылып, шеттерінде тіс табы калады. Сау калыпта тілініз ылгалды, кызыл шырайлы, таза болады.
Бозарып кеткен тіл – каннын дурыс айналмайтынын, журектін нашар жумыс істеуін жане кан тамырларыныздын шырышка толып кеткенінін корсеткіші. Тілдін бозаруы сондай-ак, каннын кызыл туйіршіктерінін азайганынын тікелей корсеткіші.
Егер тілініздін усті саргыш немесе саргыш жасыл болса бауырыныз дурыс емес, запыраннын ішекке жиналуын, отке запыраннын келетін жолынын бітелуін, кан тамырларынызда канмен коса запыраннын айналып жургенінін айгагы. Танертен турганда аузынызда кермек дам болса, отініздін бузылып тас байланып жатканы.
Егер тілініз жасыл кокшіл болса, онда журегініз алсіз, ішкі куатыныздын азайганынн белгісі.
Тілініздін шетіндегі тістін табы – ішегініздін сініру кабілетінін нашарлыгын жане асказаныныздын тамакты кортпайтынынын корінісі.
Егер тілінізді коймалжын ак уыз басып алса, агзанызда улар бар. Мысалы: тілініздін ушындагы ак уыз удын ішекке, ал ортасына жиналса асказанынызга, егер астына жиналса онда журегінізге шогырланганынын далелі.
Тілініздін ортасындагы жолак омыртканыздагы кеселді, белініздін ауратынынын, ал жолак кисык болса хандроздын корсеткіші.
Сурак: – Улкен дареттен кандай ауруларды байкауга болады?
Жауап: – Улкен дарет те біздін ішегіміз бен асказанымыздын калай жумыс істейтінін айтып береді.
Егер улкен даретінізде кортылмаган тамак болса, онда асказаныныз кортпайды, ішегініз де дурыс емес.
Таспа немесе жінішке аркан турінде болса онда ішегініздін тарылганы, кысылганы.
Шырыш пен кан аралас шыкса инфекция, ал исі ащы кышкыл, кобік аралас шыкса ішегініздегі агымдардын ашып божуы.
Оттен запыран дурыс болінбегенде, даретініз акшыл тусті балшык не кум таріздес болады.
Ултабар (поджелудочная железа) бузылганда акшыл-сары жане майлы.
Егер асказанынызда кан болса кап-кара, ал ішегініздегі кан араласса кызылдау болады.
Ішегінізде аскыну басталса – даретініз шырыш пен ірін аралас шыгады.
Сурак: – Сонда адамдардын ішінен шыккан кокыстардан да ауруларды тап басып айтуга болады екен гой?

Жауап: – Адам деген тірі кітап, тек кана кунделікті окый білу кажет. Кунделікті озіннін тілінді, бет-алпетінді, козінді, тырнагынды, ернінді мукият бакылап журсеніз, кай жерініз ауыра бастаганын жане кай мушелерінізге улар шогырланын алдын ала біліп отыратын боласыз. Сурак: – Енді кіші даретке шолу жасай кетсеніз? Жауап: – Калыпты жагдайда кіші даретініздін турі акшыл-сары, онша жагымсыз исі болмайды. Кунделікті ет жей берсеніз даретініз ащы жагымсыз иіс шыгарады, терлей бергеннен сон турі сап-сары болады. Бауырыныз бен отініз ауырганда даретініз кунгірт сары немесе жасыл тустес болады. Кызгылтым болса несіп жолдарынын, ал ак тустес белоктык жіптер шыкса – бауырыныз бен куыгыныздын, кан аралас болса айелдердін жыныс мушелері мен бауырынын ауырганын белгісі. Дарет алган кезде даретініз жіп-жінішке немесе жан-жакка шашыраса онда – куыгыныз бен буйрегінізде тас болганы.


Сурак: – Суык тию дегенді калай тусінесіз? Одан жазылудын жолдары кандай?
Жауап: – Кабыну кеселдері – оз жагдайына канагаттанбай унемі окініштін, ызанын устінде журуден. Тымау тигенде адамга омір суру киын. Егер осы жагдайга тап болсаныз табигатты кіналаманыз. Маселе аягыныздан суык откенде, тонганда, суык тигенде емес. Суык тиіудін нак акикаты – жазылуга бет бурган жайсыздык. Себеп ішкі тазалыктын болмауында.
Калдыктар мен улы заттар оте кобейгенде, агза тумаудын комегімен озінен аластатады, жазылуга бет бурады. Осыны вирустын асері немесе ауру деменіз. Осы кезде, омірлік куштер сізге жумыс жасап жатыр. Егер сіз табигатпен одак болсаныз, онда тазалануына комектесесіз. Тазалау агымына богет жасайтын арекет істеменіз. Сізден жалгыз талап етілетіні – ашыгыныз!
Табигат не істеу керек екенін жаксы біледі. Сізге калатын бір-ак нарсе, жылы тосекте жату. Барлык тамактан бас тартыныз, жемістен де, шырынынан да. Анда санда аз гана бал косылган не лимон шырыны косылган ыстык таза су гана ішініз! Жататын жерініздін ауасы таза болуын кадагаланыз, окыманыз, теледидар корменіз, радио тындаманыз. Тек уйыктап демалыныз. Туыстарыныз, достарынызбен ангімелесем деп куатынызды жогалтпаныз. Озінізді коршаган ортадан боліп тастаныз.
Тазалану жайсыздыгында канша ашыгуга тиіссіз? Мундай жайсыздыктар жылдын ар мезгілінде бола береді, асіресе суык кездерде. Аяктан турып кетуге кобінесе 3 таулік жетеді, кей кездерде апта немесе 10 таулік керек болады. Таулік туралы мазасызданбаныз, тазалану жайсыздыгынан кейін тауір болганынызды озініз байкайсыз.
Копшілік адамдарга осы адіс карапайым сиякты корінеді. Оларды коркыныш билеп, емделу ушін айтеуір бірдеме істеулері керек. Тіпті табигаттын, сіздін агзанызды тазалауы созылып кетсе де, урейге бой алдырманыз. Арбір адам озінін денсаулыгын тусінген сайын ыждагатты бола беруі керек. Ол озінін денсаулыгын оте жогаргы денгейге жеткізуі керек, осынын баска ілімдермен салыстырганда манызы зор. Арбір адам озінін мінез кулкынын калыптастырушысы, сондай-ак оз коніл куйі мен денсаулыгынын сактаушысы.
Табигат адамды жаратканда, озінін денсаулыгынын кушін орынды пайдалану ушін, танкаларлык сана, ерекше кабілет берген. Ашыгу – табиги денсаулыкка жетелейтін жолдардын біреуі гана. Табигат бізге карапайым тазалау куралын берді. Біз табигатпен одактасып, озіміздін омірімізді табигаттын булжымайтын зандарымен уйлестіруіміз кажет. Тек табигатпен бірігіп омір суру аркылы гана, таніміздін, акылымыздын, рухымыздын жогары денгейге жету мумкіншілігін арттыра аламыз. Денсаулыкка тоте жол жок. Табигат, озімізге тиесілі жумысты аткаруымызды есепке алады. Біз ашыккан кезде осы жумыстарды аткарамыз. Біз озіміздін адеттерімізді, омірімізді табигат зандарына уйлестірмейінше, табигат гажайыптарын байкатпайды.
Сурак: – Адамга журек ауруы кай уакытта жабысады?
Жауап: – Журек ауруы бірден жабыспайды. Журек талмасы – букіл куаныш-кызыкты акша мен мансапка айырбастаудын салдары. Уакыт откен сайын кан тамырлары да тозады.
Бул – темекінін, арактын, аса майлы тамактын (ар турлі еттер, жумыртка, сут тагамдары) узак уакыт жасаган касіретті асері. Тагы бір себеп дене кимылынын аздыгы. Кан тамырынын тозуы жар басына жиі акеледі.
Адам озінін кан тамырларынын 50 пайызы бітеліп калганын тіпті сезбей де калады. Тіпті білгір мамандардын оздері де, казіргі зерттеу адістерін колданып кауіпті еш нарсе таба алмауы мумкін.
Кан тамырларын бітеп тастайтын зат – холестерин немесе кан тамыргасынын кабыргасына шогіп калган кактар.
Бітелу біртіндеп басталады, кан тамырларынын іші жінішкере беріп, журектін булшык еттерін жумыс істететін молшерде каннын куйылуын камтамасыз ете алмайды. Кан тамырлары тіпті жінішкере бастаганда, журек пен кан кысымынын ауруы белгі бере бастайды. Кан тамырларынын бузылуы жас шагынан басталып, біртіндеп тозып бітеле бастайды. Сонан сон, алдекім танертен озінін кунделікті куйбеніне кіріскенде, кенеттен козі карауытып, журегі кысып оліп кетеді. Олмей калган жагдайда, омірлік кембагал болып калады.
Озіннін кан тамырларыннын тазалыгын, баска заттармен ластанбауын туракты турде тексеріп отыруын керек, айтпес журегін кысуы мумкін. Калыпта тагам да тамырларга как тургызып, бейнетке ушыратады. Адамдардын копшілігі, катерге ушырамай, озінін кан тамырларынын жагдайын білмейді. Ауру кыспаганша, олар оздерінін жаман адеттерінен арылмайды жане озінін калыпты тамагын жей береді.
Бурыннан белгілі жайды кайталауга руксат етініз. Сіздін жасыныз бул сіздін кан тамырларыныздын жагдайы. Есінізде болсын, копшілік жагдайда кан тамырларынын бітелуі жас куніннен басталып, молшері 55-ке келгенде журек-кан тамырлары ауруына акеп тірейді.
Мен ашыгу журек-кан тамырларынын ауруын емдейтін адіс деп есептемеймін. Ашыгу алдын алу шарасы.
Ол біздін кан тамырларымыз киналмай журекті коректендіріп туру ушін онын тазалыгын сактауына жардемдеседі. Тамырлардын жуйесі аркылы, кан коректік заттармен барлык агзаны камтамасыз етеді. Агзадагы кан айналу туракты жане біркелкі болуы керек. Егер кан айналымы агзанын бір болігінде бір сатке токтап калса, онда алапат соккы аламыз. Букіл агзаны богетсіз коректендіру ушін, тамырлар таза болуы керек.
Казір таза, иілгіш, серіппелі кан тамырлары бар 70-80 тіпті 90 жаска келген еркек, айелдерді сирек болса да табуга болады. Жастары улгайгандыктарына карамай, олар жас, себебі олардын кан тамырлары козгалгыш, серіппелі, тозбаган. Егер осы адамдардын агзалары улардан таза, денсаулыктары жаксы болса, неге оларга алі талай жылдар омір сурмеске?
Біз аныздардан білеміз, букіл алемдік топан судын алдында кейбір адамдардын 900 жыл омір сургендерін. Біз буган кулеміз, олардын есептеулері баскаша болган деп. Біз осылай болмады деп калай айта аламыз? Барі мумкін, себебі осы адамдар оздерінін кан тамырларын тамаша калыпта устау ушін, калай омір суру, калай тамактану керектігін білді гой. Кан тамырлары озінін жумысын дурыс, жаксы аткарганда букіл агзанын жумысы тепе тендік калпын сактайды.
Біз айтамыз, адам картайып бара жатыр деп, бул бір нарсені гана білдіреді, ол озінін кан тамырларын сактау ушін калай тамактану, калай омір суру керектігін білмейді. Кан тамырлары, кашан озінін міндетін дурыс аткармай бузылганда, адамнын денесінін боліктеріне кан дурыс бармагандыктан, адамдар аурушан, умытшак, алсіз болады. Олар біртіндеп оледі, себебі онын денесі мен миына кан дурыс бармайды.
Біз ашыккан уакытта, букіл омірлік куш агзанын ішкі тазалыгын жане кан тамырларын тазалауга жумсалады. 10 таулік ашыканнан кейін букіл дене женілдеп, акыл ушкырланып, есте сактау кабілеті артады жане дене кимылына деген зор кулшыныс пайда болады. Мен есептеймін, біз ашыгу, дурыс тамактану багдарламасы аркылы кан тамырларын тазалап, оз журегіміздін омірін узартуымыз кажет. Егер денсаулык ушін айкаста женімпаз болгымыз келсе, озіміздін кан тамырларымызды омірдін кілті деп санауымыз керек.
Кунде майлы ет жей берсеніз, сіз оз агзанызда уларды шогырландыра бересіз. Есеп айырысуга тура келеді. Агза майды аз гана тілейді, біз майлы тамакты кунделікті коп колданамыз, соны журек-кан тамырлары ауруына акеп согады.
Ашыгумен шугылданатын адмдардын танертенгі тамакты ішпе деуінін бір себебі осында. Сырт алпетіне карасан сау сиякты корінетін, танертен ет, жумыртка, картофель, кілегей, кофе ішетін коптеген ер, айелдерді білемін. Сыртынан сау сиякты корінетін осы адамдардын журек ауруынын курбаны болып, біреулері молага, енді біреулері омірлік кембагал болып калгандарын да білемін. Сіз оз агзаныздын физиологиясын білмегендіктен, осылай тамактану керек деп ойлайсыз. Тамак ішу – лаззатанудан да теренірек ілім.
Сурак: – Адамнын табеті жогалуын калай тусіндірер едініз? Кандай себептері бар?
Жауап: – Асказан аурулары озгеріс атаулыны коркып, уркіп кабылдаудан, жаналыкты нарсені игеруге кабілетсіздіктен. Бунын себептері артурлі. Сонын біреуі – тунілу (апатия). Максат жок болганда адам барінен туніліп кетеді. Осынын салдарынан коптеген аурулардын туындауы мумкін.
Мынаны тусінуіміз керек, біздін агзамызда басты екі багыт бар: омір суруге жане олуге деген калау. Адам жанынын уш сапасы бар: мангілік, білім жане бакыт немес лаззаттану. Мангілік – біздін жанымыздын ерекшелігі, біздін табигатымыз, біздін олгіміз келмейді. Бірак таннін табигаты пандік (материалдык) болганнан кейін онын сапасы да баска, сондыктан танде олуге деген калау болады. Мысалы: адам омірден туніліп кетсе табеті жогалып, онын агзасы біртіндеп оше бастайды. Буны асіресе карт адамдардан байкауга болады.
Адам катты ашуланса, озін-озі дурыс устай алмаса да табеті жогалады. Сондай-ак мазасыздык, жалкаулык пен коркыныш та адамнын табетін бузады. Осыган керісінше тойымсыздык, ашкоздік, коре алмаушылык адамнын аранын ашып жібереді, адам мешкей болып кетуі де мумкін. Баскаша кара жумыс істегенде жане терен акыл-ой жумысын істегенде де адамнын табеті ашылуы мумкін.
Адам кайгырганда белгілі куат кеміп онын ащы жегісі келеді, ал жабірленгенде кышкылды ансайды. Егер адам унемі дем алмай шиыршык атып журсе тузды дамді, ал акыл-ой жумысын істесе жумсак дамді іздейді.
Адам шектен тыс аямшак болса майлы тамакпен, унемі ауыр жумыс істесе турпайы тамакпен тамактанады. Егер омірдін талкысына тусіп кетсе, іші кургап кеткендіктен куырган тамакты, ал омірде куанышты саттер жетіспесе татті тагамдарды жаксы кореді. Сондыктан да дурыс тамактану ушін, тамак курамында дамнін барі де болу кажет.
Сурак: – Кан кысымынын жогарлауынын себептері не? Осыдан жазылу жолдары калай?
Жауап: – Кан кысымынын артуы: бастан шыкпай, абден мезі еткен ой – сезімнен. Кан кысымынын жогарлауынын ен бірінші себебі – туйыкталу. Адаммен араласпай, адам баласын жактырмай, озінмен-озін болып туйыкталып алсан куатын ішке жинала береді. Бул тандегі назік омірлік ауанын ауруы.
Адетте кан кысымы жогары адамдар ауаны ауыр шыгарады. Куат кірген кезде тыныс алулары женіл болады, ал тыныс шыгарулары ауыр. Бунын себебі, адам керемет бірдеме істегісі келеді, бірак кім ушін екенін білмейді. Ол тек озі ушін гана жасайды.
Егер адам суйіспеншілікпен біреу ушін енбек етсе, онда онын назік денесінін куші мен акылы коршаган ортамен араласып уйлесімділік табады. Егер адам барін оз басынын пайдасы ушін істей берсе, мундай жагдайда куат далага шыга алмай, іште шогырланып жинала бере кан кысымы ауруына ушыратады. Адам коршагандарга ашылган уакытта, онын кан кысымы бірден туседі. Буны карапайым салкын душ кабылдап, суда жузіп малтумен жане барлык тіршілік иелеріне шын конілінмен бакыт, саттілік тілеп те жазып алуга болады.
Сурак: – Кан кысымымыз неге туседі?
Жауап: – Кан кысымынын кемуі – саби шактагы аялап, еміренудін кемістігінен. Бар умітін кесілгендей куйзеліп торыгудан. Кан кысымынын тусу себептері – омірден тунілу, уайым, салын суга кету, сенімсіздік, жалкаулык, максат жоктык, алсіреу, тазалыктын болмауы, настык.
Настык дегеніміз ішіннін де, сыртыннын да кірлеуі. Бул адамды сенімінен айырады. Егер озініз туралы жаман пікір естісеніз журегін кірленеді. «Журегін» деп айтатыным – біздін назік денелеріміздін орталыгы журекте орналаскан. Жан журекте орналаскандыктан, журектін адам оміріндегі орнын жогары багалап, оган коптеген аныктамалар береді. Мысалы: ыстык журек, сорлы журек, муз журек, ауру журек, жылы журек, ынталы журек, ызалы журек, асау журек, ет журек, жас журек, шошыган журек, шын журек, сум журек, ак журек, капаланган журек, айнымас журек, жаралы журек, сонген журек. Карасаныз кандай болмасын олен журек туралы гана айтады, ал баска мушелер туралы акындар да жырламайды.
Сурак: – Уйкысыздыкты калай тусіндіресіз?
Жауап: – Уйкысыздык: коркыныштын, катты ширыгудын, катты аямшактыктын, коре алмаушылыктын, кінамшылдыктын, кек сактаудын, ызакорлыктын салдары. Уйыктау кабілеті – акылдын жумысы, осынын себебін уйкысыздык ауруына шалдыккан адам білмейді. Егер адам катты ширыгып турса, онда уйкысы бузылады. Уйыктауга уйрену ушін, алдымен канагаттануга уйрену кажет. Адам озінін аякталмай жаткан ісін бітірсе, біреуге берген уадесін орындаса, не істесе де шын конілімен суйіспеншілікпен істеп, конілі жай тауып, ешкімге карыз болмаганда гана канагаттанады.
Біреуге карыз сиякты сезіну, екінші адаммен арадагы карым-катынастын нашарлыгын корсетеді, ал бул оз кезегінде акылын мазасыздандырады. Егер біреу біздін акылымыздан устап турса ширыгамыз, ал босаткан уакытта акылымыз мамыражай калыпка туседі. Адам суйіспеншілікпен енбек етсе, онда онын акылы сабырлы, мамыражай калыпка автоматты турде енеді.
Сурак: – Аяктагы кан тамырлары неге кениді?
Жауап: – Кок тамырдын кенеюі (варикзное расширение вен) – оз мумкіндігіннен томен, шарасыз куйде жургендей сезінуден. Себебі жалкаулык. Жас келіншектер сабилі болганнан кейін толык канды омір суре бастайды. Бірак, озін-озі босансытып жібергеннен кейін кан тамыр жуйесі бузылады. Сондай-ак жас келіншек босанганда аяк кан тамырлары бундай кысымды котере алмай кеніп кетеді. Сонан кейін адам жонді дем алуды білмейді. Осыдан жазылу ушін дем алуды уйренуі керек. Сонымен катар жас келіншектер жалкаулыкка жендірмей, каркынды омір суріп, тынымсыз болулары кажет.
Сурак: – Аллергия калай пайда болады?
Жауап: – Аллергия – манайдагы нарселерді, заттарды жактырмаудан. Катты мазасызданудан, келіспеушіліктен пайда болады. Осы кезде сезімталдыгыныз оршіп, куанышыныз азайып, сіркеніз су котермейді. Аллергия – ботен тулгамен, озініздін турпайы дененіз бен назік денелердініздін соктыгысуы.
Соктыгысатын себебіміз, оларды жактырмаймыз. Жактырмайтын себебіміз, куаныштын жоктыгы мен озімшілдігімізден. Аллергия аса катты ширыканнан да болады. Адам мол табыс табуга умтылып, шектен тыс жумыс істесе ширыгып, киналып кетеді. Адамнын коп молшылык пен бакытка жетуі – айналамызга кандай пайда акелуімізге байланысты. Табыс – біз суйіспеншілікпен, бакытты, куанышты жагдайда гана енбектенгенде келеді.
Шектен тыс каталдык та аллергияны туындатады. Біреуге каталдык, канпезерлікпен карасаныз, ол да сізге солай карайды. Канпезерлік пен каталдык корганыс (имунитет) кабілетін томендетіп неше турлі инфекциялык аурулардын себебі болады.
Сурак: – Есте сактау кабілетінен, зердесінен (амнезия) айырылудын себептері?
Жауап: – Амнезия (еске сактау кабілетінен айырылу) – унемі кателесіп, окініп, опынудан. Адамнын зердесінін томендеуі каталдык пен ызакорлыктан туындайды. Оте озімшіл жан, кандай жолмен болмасын біреулер аркылы лаззаттанса откен окигаларды умытып, озінде бар пайдалы акпараттардан айырылады.
Дорекілік те адамнын есте сактау кабілетін томендетеді. Адам омірдін шындыгынан коркып кашканда да зерде азаяды. Осы кезде адам артык акпараттан саналы турде жасканады. Рухани жалкаулык та зердені нашарлатады. Осы кезде адамга ішкі даусы не істеу керектігін айтып турса да пенде оны тындамайды. Егер осы кезде адам ішкі даусын тындап жаксылыкка бет бурмаса, болашакта осы коркыныштын карама-кайшылыктарынан адам жаманшылыкка ушырайды. Озінін намысын коргай алмау да зердеден айырылудын себебі.
Адам озінен туніліп, баріне бей-жай болганда озінін намысын аякка таптатады. Озінін намысын аякка таптатпау озімшілдік емес. Аділдік ушін куресу, жагаласу кажет. Осы кезде ешкімге де ол жамандык ойламайды, тек ар нарсені рет-ретімен орнына кояды. Егер адам озінін намысы ушін куресе алмаса «буга берсен, суга береді»-нін кері болады. Жалкаулык та зерденін жогалуына жетелейді. Адам еріншектігінен есіне сактагысы келмейді. Артык ширыгу да зердеге кері асер етеді. Адам бакытты шактарында гана бірденені есіне жаксы сактап кала алады.
Егер адам істегісі келмейтін нарсені істесе, бул табигатына жат, сондыктан осыны істемеу керек. Айтпесе есіне сактау кабілетінен айрылады. Аямшактык, ашкоздік, тойымсыздык та есті жогалтады, себебі ес-зерде баска максат ушін берілген. Бірдеме жасау ушін есімізге сактап аламыз. Озімізге унаса да зердемізге туйіп коямыз. Арсыздык та есті жогалтады. Арсыз адам озінін бас пайдасы ушін неге болмасын барады. Адам озінін откенде істеген жауыздыктары мен катігездіктерін есіне сактамайды, умытады жане есін жогалтады. Коргау агымы осылай жумыс істейді.
Сурак: – Жаман ісік (онкология) ауруларынын себептері?
Жауап: – Катерлі ісік – ішкі мазасыздыктан, біреуге окпелесен ешкашан умыта алмаудан, кешіре білмеуден. Катігездік пен канпезерліктен, жаман адеттерден, откен омірлеріндегі жаман кылыктарыннан: кісі олтіру, зорлык-зомбылык жасау т.б. Кобінесе откен омірінізбен байланысты болады. Бундай жагдай жиі болып турады, озініздін жулдызнаманыздан (гороскоп) да коруге болады, себебі осы аурумен ауырасыз ба, ауырмайсыз ба сіздін тагдырынызга жазылып койган.
Сурак: – Сокыр ішек (аппендицит) дегеніміз не?
Жауап: – Адамга еркіндік бармеген уакытта сокыр ішегі ауырады. Ауру коркыныштан, психикасы ширыгудан, зорыгудан, шешімсіздіктен туындайды. Бул ауру кобінесе жас балаларда болады, себебі баланын еркіндігін шектен тыс шектеп тастаймыз. Осындай жагдайларда ішек запа шегеді, себебі, ол іс-арекеттін мушесі. Егер адам бос белбеу ынжык болса, осыган сайкес онын ішегі де бос, былбыр болады. Егер адам озінін іс-арекетінде ширыгып журсе, осыган сайкес онын ішегі де ширыгып турады. Егер адамнын іс-арекетін унемі туншыктырып ауыздыктай берсе сокыр ішегі кабынып ауырады. Бул асіресе жас балаларда жиі кездеседі, сондыктан да ата-аналардын осыны білулері шарт.
Сурак: – Сусамыр (сахарный диабет) калай туындайды?
Жауап: – Окпелегіштіктен, коршаган ортага канпезерлікпен караганнан, жек корушіліктен, тым сезімталдыктан жане мінезінін алсіздіктерінен туындайды.
Сурак: – Тері ауруларынын себептері неден?
Жауап: – Ішкі жане сырткы тазалыктын, кайырымдылык пен назіктіктін болмауынан, мазасызданудан туындайды. Тазалык ішкі ягни ойлау жуйен жане сырткы болады. Ішкі ойыннын ластануы мен сырткы танінді нас басуынан тері ауруларына шалдыгады.
Сурак: – Маскунемдік дегеніміз не, онын себептері?
Жауап: – Маскунемдік – адамнын дарменсіздігі жанына тыныштык бермеуден, озін алсіз, кажетсіз сезінуден. Адам калай лаззат алу керек екенін білмейді. Онын уш жолы бар.
Біріншісі: адам суйіспеншілікпен куана енбек етіп, озінін жетілу жолын білім аркылы жетілдіре тусу.
Екінші жолы – «кумар» ойындар, енбексіз, алдаумен келген устіртін бакыт.
Ушіншісі – біреудін бакытсыздыгына куану. Осылардын ішінде, бірінші бакыт – нагыз бакыт, ен турактысы.
Екінші бакыт – тураксыз бакыт.
Ушінші турі тек кана зардап акеледі.
Екінші жане ушінші турінен лаззат алгысы келетін адам іше бастайды. Ішу – озіннін сананды лаззатка айырбастау. Адам акымактыгынан да ішеді, баскалар ішкеннен кейін ол да ішеді. Адам озіне дурыс максат коймай, ісі онбегеннен кейін маскунемдікке салына бастайды. Озін-озі тануга умтылган адамда кудер узу деген болмайды.
Отірік айта берген де адамнын баска жол таба алмагандыктан ішімдік ішкісі келеді. Адам біреуді алдаган кезде, онын айналасына да озі сиякты алаяктар жинала бастайды. Назік денесінен барі корініп тургандыктан бундай адамга ешкім де сенбейтін болады. Озінен барінін теріс айналып, бакыт козі жогалганын сезеді, себебі бакыттын озі де баскалар аркылы келеді.
Ашкоздіктен туындайтын жалгыздык сезімінен кейін де адам ішімдікке ауес бола бастайды. Біреуге беріп, осімкорлыкпен еселеп пайда табам деген адам да сонында жалгыз калады. Кіналы болу сезімі де ішкілікке кумар кылады. Осыдан кутылудын жолы Жаратушыга жалбарынып озіннін ой пигылынды озгертіп, ашыгу аркылы танін мен жанынды тазалау.
Сурак: – Калай арыктауга болады?
Жауап: – Сіз аркашан ашыккан кезде, тамак ішетін сатті жіберіп алмай, жадынызда ойша сактап журініз. Егер сіз жігерлі адам болсаныз, ашыгуды омірініздін ажырамас болшегіне айландырасыз. Артык салмак сізді ауру, алсіз, мезгілсіз картайтуга акелуіне жол берменіз. Оз дененіздін иесі болып, семіруіне жол берменіз.
Озінізге багдарлама жасап алыныз, біракта бір аптанын ішінде арыктаймын деп ойламаныз. Калыпты салмакка келу ушін уакыт керек. Калыпка келіп, сымбатты да адемі болганда озінізді-озініз мактан тутыныз. Кімнін болса да, озін тамаша сергек, конілді сезінгенінде, озі ушін мактангысы келеді. Осылай болу ушін енбектену керек! Ашыгу, озінді озін тежеу, дурыс тамактану – міне денсаулыктын отемі.
Озініздін салмагынызга, карнынызга, боксенізге, колдарынызга унемі назар аударып журініз. Осы кітапты мукият, ыждагаттылыкпен окып шыгып, арыктагыныз келсе колданыныз. Ашыгу мерзімін аныктагыныз келсе дарігермен акылдасыныз. Багдарлама жасалганнан кейін, сіз жаксы натижеге жетем деп озінізді иландырыныз. Сананыздын илануы денсаулыкты тузетуде манызды орын алады. Ашыгу онай емес, арыктау да киын. Тек сананыз иланып, дурыс арекет жасаганда гана, сіз коздеген натижеге жетесіз. Бугіннен бастаныз.

Сурак: – Омірлік куштін міндеті не?
Жауап: – Омірлік куштін міндеті, ас корту агымында пайда болган улардан арылтатын куатпен агзаны камтамасыз ету жане денеде біркалыпты 36,6 Цельсия бойынша температураны устап туру (ыстыгымыз котерілсе де, томендесе де ауырамыз). Біздін казіргі оркениетті алемімізде, адамнын озі жасаган жане баска да улардын барі – омірлік куштін жаулары, омірлік куш осылардын барін женуі кажет.
Сурак: – Салауатты омір салтына калай кошуге болады?
Жауап: – Ашыгу мен табиги тамактарды, табиги адеттерді колданудын аркасында, арбір адам озінін омірін сау, салауатты кыла алады. Тазалану – агзанын озі гана орындай алатын ішкі биологиялык міндет, ашыгу аркылы осы жумыстарды жандандыра тусесіз. Табигат унемі сізді негурлым сау, оміршен болуга итермелейді, сондыктан озін-озі тазалау кезінде болатын келенсіздікте не істеу керектігін озі біледі. Табигаттын жетегіне журініз, ол сізді еш уакытта орта жолга тастамайды. Ал ашыгу мен дурыс тамак мазірі аса керемет комекші.
Мен темекіге, аракка т.б. тауелді болып, жар басынан кулауга шак калган талай адамдарды мысалга келтіре аламын. Осы адамдар ашыгудын комегіне жугінді, ал ашыгу гажайып жасады. Темекі, арак, шай, кофе ішу адетінен кутылгысы келсе, озінін маселелерін карапайым ашыгу жолымен шеше алады. Тан тазаланган уакытта уды кабылдамайды. Таза, дені сау, мамыражай дене уларды аркашанда ысырып тастайды. Ашыгу – улы заттардын кандайына болмасын тойтарыс беретін, агзаны тазалаудын улы адісі.
Сурак: – Табигат зандылыктарын калай тусінуге болады? Сактамаса не болады?
Жауап: – Соз жок, копшілік адамдар ата-бабасынан жалгаскан тамаша денсаулыкпен тукым куалайды. Олар табигат зандылыктарына кобінесе куле карайды, осы зандылыктын оларга катысы жок деп ойлайды. Бірак есеп айырысу кайтсе де болады. Табигат озінін тазалау жумысын, ягни агзадан зиянды калдыктарды шыгара бастаганда, осы есеп айырысу куні басталады. Олар бір-ак кунде буралып ауруханадан шыгып жатты. Маган сенініз, осы тумысынан, табигатынан дені сау, алдында турганын талгамай ішіп жейтін, темекі шегіп, таулігіне 18 сагат жумыс істегенде былк етпейтін адамдардын талайын кордім жане олардын ауруханада азап шегіп киналгандарын коріп те журмін. Ащы акикатты айту киын, біракта осы денсаулыгы зор болган адамдарды мезгілсіз ажал кутіп тур. Осы кунделік кітапты окып отырган озініз, табигат озінін улану агымымен урып жыкканын кутуге тиіс емессіз. Ен дурысы, агзанызга саналы турде физиологиялык демалыс бере отырып, озін-озі тазалауга мумкіншілік беру. Жиналып шогырланган улардан агзаныздын арылуына мумкіндік берініз. Казіргі курделі оркенниетті даму, бізге улы заттарды узбей лакылдатып тогуде.

Асет Мукашбеков